Trong hệ thống pháp luật Việt Nam, “thừa phát lại” là một chức danh pháp lý mang tính chuyên môn, được Nhà nước công nhận và giao nhiệm vụ thực hiện một số công việc cụ thể nhằm hỗ trợ quá trình tố tụng, giải quyết tranh chấp và bảo đảm quyền lợi cho các bên liên quan.
Với sự phát triển của hệ thống pháp lý, thừa phát lại đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng của mình trong việc ghi nhận các sự kiện pháp lý và thực hiện các công việc liên quan đến thi hành án dân sự. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về khái niệm thừa phát lại, chức năng và nhiệm vụ của thừa phát lại tại Việt Nam theo các quy định hiện hành.
1. Khái niệm thừa phát lại
Thừa phát lại là người được Nhà nước cấp phép hành nghề và thực hiện một số nhiệm vụ pháp lý đặc thù nhằm hỗ trợ quá trình tố tụng và thi hành án dân sự. Theo quy định tại Nghị định số 08/2020/NĐ-CP, thừa phát lại là người được bổ nhiệm để làm các công việc như lập vi bằng, tống đạt văn bản, xác minh điều kiện thi hành án, trực tiếp thi hành án dân sự trong một số trường hợp.
Nói cách khác, thừa phát lại có vai trò hỗ trợ Tòa án, cơ quan thi hành án, và các cá nhân tổ chức liên quan trong việc thực hiện các thủ tục pháp lý một cách minh bạch, hợp pháp và rõ ràng. Tuy nhiên, chức danh thừa phát lại không phải là một chức vụ công chức trong bộ máy nhà nước mà là người hành nghề theo hợp đồng và được bổ nhiệm bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
2. Chức năng của thừa phát lại tại Việt Nam
Thừa phát lại có một số chức năng chính như sau:
- Lập vi bằng: Chức năng này cho phép thừa phát lại lập vi bằng để ghi nhận các sự kiện, hành vi pháp lý theo yêu cầu của cá nhân hoặc tổ chức. Vi bằng có giá trị làm chứng cứ khi cần thiết, giúp đảm bảo tính khách quan và minh bạch của sự việc.
- Tống đạt văn bản: Thừa phát lại có thẩm quyền tống đạt các văn bản của Tòa án hoặc cơ quan thi hành án dân sự. Đây là chức năng quan trọng giúp quá trình tố tụng và thi hành án được thực hiện đúng quy định và tránh được những tranh chấp không đáng có về thủ tục.
- Xác minh điều kiện thi hành án: Thừa phát lại có thể tiến hành xác minh điều kiện thi hành án của người phải thi hành án. Chức năng này giúp cơ quan thi hành án nắm rõ điều kiện tài sản và khả năng thực hiện nghĩa vụ của người bị thi hành án, đảm bảo quá trình thi hành án diễn ra đúng theo quy định.
- Trực tiếp thi hành án dân sự: Trong một số trường hợp được pháp luật cho phép, thừa phát lại có thể trực tiếp thực hiện các quyết định thi hành án dân sự theo yêu cầu của các bên liên quan.
Những chức năng trên cho thấy vai trò của thừa phát lại trong việc hỗ trợ quá trình tố tụng và thi hành án, đồng thời bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia vào các giao dịch, tranh chấp dân sự.
3. Nhiệm vụ của thừa phát lại tại Việt Nam
Theo quy định pháp luật, thừa phát lại có các nhiệm vụ cụ thể sau đây:
3.1 Lập vi bằng
Lập vi bằng là nhiệm vụ quan trọng và phổ biến nhất của thừa phát lại. Vi bằng là văn bản ghi nhận sự kiện, hành vi có thật và được thừa phát lại lập theo yêu cầu của các bên liên quan. Vi bằng không thay thế cho các văn bản công chứng hoặc chứng thực, nhưng lại có giá trị là chứng cứ hợp pháp khi các bên sử dụng trong quá trình tố tụng.
Vi bằng thường được sử dụng trong các tình huống sau:
- Ghi nhận tình trạng tài sản: Thừa phát lại lập vi bằng ghi nhận hiện trạng tài sản như nhà đất, xe cộ trước khi xảy ra giao dịch mua bán hoặc cho thuê.
- Ghi nhận hành vi, sự kiện: Vi bằng ghi nhận các sự kiện như tranh chấp đất đai, sự kiện vi phạm hợp đồng hoặc vi phạm các thỏa thuận dân sự.
- Ghi nhận việc thanh toán hoặc giao nhận tài sản: Trong các giao dịch có giá trị lớn, việc lập vi bằng giúp đảm bảo tính minh bạch, rõ ràng của việc thanh toán hoặc giao nhận.
3.2 Tống đạt văn bản
Tống đạt là nhiệm vụ chuyển giao các văn bản của Tòa án hoặc cơ quan thi hành án đến cho các bên liên quan. Việc tống đạt văn bản có vai trò quan trọng trong quy trình tố tụng vì nó đảm bảo rằng các bên liên quan nhận được thông tin kịp thời và đúng luật, từ đó đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của họ. Văn bản tống đạt bao gồm:
- Giấy triệu tập, giấy báo của Tòa án cho bị đơn, nguyên đơn
- Các quyết định của Tòa án
- Thông báo thi hành án của cơ quan thi hành án dân sự
Khi thừa phát lại thực hiện nhiệm vụ tống đạt, họ cần tuân thủ đầy đủ các quy định về thời gian, địa điểm và đối tượng nhận văn bản để bảo đảm tính hợp pháp của quy trình.
3.3 Xác minh điều kiện thi hành án
Thừa phát lại có thể thực hiện xác minh điều kiện thi hành án để thu thập thông tin về tình trạng tài sản, nguồn thu nhập, điều kiện tài chính của người phải thi hành án. Kết quả xác minh của thừa phát lại sẽ được báo cáo lại cho cơ quan thi hành án hoặc các bên có yêu cầu để phục vụ cho quá trình thi hành án.
Công việc này giúp:
- Đảm bảo tính khả thi trong việc thi hành án
- Cung cấp căn cứ để cơ quan thi hành án xem xét miễn hoặc giảm nghĩa vụ thi hành án (nếu có lý do hợp lệ)
3.4 Trực tiếp thi hành án dân sự
Trong một số trường hợp cụ thể, thừa phát lại có thể trực tiếp thi hành án dân sự. Khi đó, thừa phát lại sẽ thực hiện các biện pháp cần thiết để đảm bảo quyết định của Tòa án được thực thi đầy đủ, bao gồm:
- Ra quyết định cưỡng chế thi hành án
- Xử lý tài sản của bên phải thi hành án theo quy định
Việc cho phép thừa phát lại thi hành án dân sự giúp giảm tải công việc cho cơ quan thi hành án dân sự và đảm bảo các vụ việc thi hành án diễn ra nhanh chóng, hiệu quả.
4. Điều kiện để trở thành thừa phát lại
Để đảm nhiệm chức danh thừa phát lại, cá nhân phải đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật, bao gồm:
- Có quốc tịch Việt Nam và có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
- Tốt nghiệp đại học chuyên ngành luật và có ít nhất 3 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực pháp luật.
- Được đào tạo nghề thừa phát lại và đạt yêu cầu kiểm tra cuối khóa.
- Không có tiền án hoặc bị cấm hành nghề liên quan đến pháp luật.
Ngoài ra, thừa phát lại phải được bổ nhiệm bởi cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và chỉ được hành nghề tại các văn phòng thừa phát lại có giấy phép hoạt động hợp pháp.
5. Lợi ích và hạn chế của hoạt động thừa phát lại
Lợi ích của hoạt động thừa phát lại
- Giảm tải cho hệ thống tư pháp: Thừa phát lại có thể hỗ trợ trong quá trình tống đạt, xác minh và thi hành án, giúp giảm bớt gánh nặng cho Tòa án và cơ quan thi hành án dân sự.
- Tăng cường tính minh bạch: Thừa phát lại cung cấp các dịch vụ pháp lý minh bạch, rõ ràng, giúp bảo vệ quyền lợi của các bên trong các giao dịch pháp lý.
- Bảo vệ quyền lợi cho các bên: Vi bằng do thừa phát lại lập có giá trị làm chứng cứ khi xảy ra tranh chấp, giúp bảo vệ quyền lợi của các bên trong giao dịch.
Điểm hạn chế của hoạt động thừa phát lại
- Chi phí cao: Chi phí lập vi bằng và các dịch vụ khác của thừa phát lại có thể cao, gây khó khăn cho một số người dân.
- Giới hạn về quyền hạn: Thừa phát lại không thể thay thế Tòa án hoặc cơ quan thi hành án trong một số trường hợp nhất định và chỉ có thể thực hiện các công việc trong phạm vi được pháp luật cho phép.
- Yêu cầu tính trung lập và khách quan: Để đảm bảo tính pháp lý của vi bằng, thừa phát lại phải duy trì tính trung lập và khách quan, tránh can thiệp vào các vụ việc vượt thẩm quyền.
Thừa phát lại đóng vai trò quan trọng trong hệ thống pháp lý Việt Nam, hỗ trợ quy trình tố tụng và thi hành án dân sự thông qua các nhiệm vụ như lập vi bằng, tống đạt, xác minh điều kiện thi hành án và trực tiếp thi hành án.
Tuy không thể thay thế hoàn toàn các cơ quan nhà nước, nhưng thừa phát lại giúp tăng tính minh bạch, giảm tải công việc cho hệ thống tư pháp, và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên trong các tranh chấp, giao dịch.Để biết thêm chi tiết hoặc có bất cứ thắc mắc nào cần được giải đáp, quý khách vui lòng liên hệ theo địa chỉ:
- Dịch vụ lập vi bằng Hà Nội – Công ty Luật Hưng Hà
- Địa chỉ: 88 Trung Phụng, quận Đống Đa, Hà Nội. (Xem chỉ đường)
- Hotline: 0902.130.567 – 0906.268.228
- Email: [email protected]
- Website: https://congchunghanoi.vn/ – https://vibangtoanquoc.com/
Bài viết liên quan